BELEDİYE TARİHİ

Belediye Tarihi

Tarihçe 

 Güroymak, tarih boyunca bir çok medeniyete yurt olmuş çok eski bir yerleşim yeridir. Kuruluşundan bugüne ikti­sadi, siyasî, askeri ve kültürel önemini daima muhafaza etmiş, Anadolu’nun bağrında çok özel bir yere sahiptir. Diğer bütün ilçelerde olduğu gibi,Güroymak da içinde yaşayan nesillerin özellikleri ve kültürlerine göre gelişmiş ve şekillenmiştir.

  Tarihte belediye teşkilâtları henüz kurulmadan önce gönüllü kuruluşlarolan vakıf, lonca ve ahilik teşkilâtları şehrin ve hemşerilerinin her türlü ihtiyaçla­rını ve hizmetlerini görürlerdi. Diğer ilçelerde olduğu gibi Güroymak'ta da halkın dini ve millî kültürleri sayesinde ku­rduğu bu örgütler; sağlık, ticaret, altyapı, imar ve zabıta hizmetlerini yürütüyorlardı. İmarethane, han, hamam, camii, medrese, köprü, hastane, kervansaray, çeşme, sebil, çarşı, bedesten gibi bayındırlık müesseseleri ve hiz­metleri vakıflar tarafından yapılırdı.

Osmanlılar döneminde belediye hizmetlerinin bir kısmı da kadılar ve naipler tarafından görülürdü. Narh işleri, öl­çü ve tartı teftişleri her nevi yapıların denetimi bunlar arasında idi. Zabıtanın diğer görevleri ise, her kaza da­iresi için ayrı ayrı tayin edilen ihtisap ağaları tarafından yerine getirilirdi. 

  Bugünkü mahiyetiyle belediyeciliğin temelleri Fran­sız ihtilâliile birlikte atıldığı bilinmektedir. Bizde ise bele­diyeler Tanzimat'tan sonra teşekkül etmeye başladı. Ül­kemizde belediye teşkilâtının kuruluşu İstanbul ve taşra­da ayrı ayrı zamanlarda ve birbirinden farklı olmuştur. Tanzimatı izleyen yıllarda Kırım Savaşının İstanbul'da meydana getirdiği sorunların çözümü amacıyla Fransız komün idaresinden esinlenerek İhtisap Nezareti'nin yeri­ne 16 Ağustos 1855 tarihinde kurulan İstanbul Şehrema­neti bizde bugünkü anlamda kurulan ilk belediye teşkilâ­tıdır.

  1864 yılında yayınlanan Vilayetlerin Umumi İdaresi­ne Dair Nizamname ile İstanbul dışında kalan vilâyet ve kaza merkezlerinde de belediye kurulması öngörülmüştü. Ancak bu gerçekleşmedi. 1867 yılında düzenlenen Daire-i Belediye Hizmetlerinin Vezaif-i Umumiyesi hakkında tali­matname ile taşrada belediye teşkilâtları kurulmaya baş­ladı. Güroymak Belediyesi de bu tarihte kurulan ilk belediyeler arasındadır.

  Mevzuatın ilgili hükümlerine göre kurulan belediye teşkilâtları, bir başkan ve dört azadan oluşuyordu. Bele­diye başkanları memurlar arasından mutasarrıfça teklif edilir ve valinin onayıyla atanırdı. Meclis ise mahalli ihti­yar heyeti tarafından seçilirdi. 1877 yılında çıkan Vilâyet Belediye Kanunu ile belediye meclislerinin halk tarafın­dan seçilmesi, üye sayılarının arttırılması, başkanın ise meclis üyeleri arasından hükümet tarafından atanması hükmü getirilmişti. Bu sistem zaman zaman yapılan deği­şiklikler ile 1930 yılında yürürlüğe giren 1580 sayılı Belediye Kanunu ile 2005 yılına kadar devam etmiştir. 5393 Sayılı Belediye Kanunu ise 12 Temmuz 2005 tarihindeyayınlanarak yürürlüğe girmiştir.